Gepubliceerd in: Lokaal Bestuur (nov 2012)
Geschreven door: Kirsten Verdel

De PvdA-Tweede Kamerfractie telt sinds de verkiezingen maar liefst zeven nieuwkomers uit de lokale politiek. Kirsten Verdel sprak namens Lokaal Bestuur met hen over hun ambities, de link tussen hun portefeuilles met het lokaal bestuur en de impact die het Kamerlidmaatschap nu al heeft op hun levens.

Wie: Albert de Vries
Was: wethouder in Middelburg

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Ik leer veel nieuwe dingen, bij- voorbeeld wat het is om volksvertegenwoordiger te zijn. Maar hoe het hier werkt, wanneer je waar moet zijn, welke stukken je waar vandaan moet halen, dat werkt grotendeels anders dan in de gemeente. En het abstractie- niveau is hoger. Als wethouder kun je vrij snel concrete resultaten boeken, hier is dat lastiger. Je kunt geen dingen voor mensen regelen, hooguit aan paar radertjes draaien en de condities waaronder mensen ondersteund worden wijzigen.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Er is heel lang geen echt Zeeuws Kamerlid geweest namens de PvdA. Dat zie ik nu als mijn rol: die provincie vertegenwoordigen. Ik ben meer dan tien jaar wethouder geweest, dus ik ken de bestuurlijke wereld er goed. Veel zaken die in Zeeland spelen zijn hier in Den Haag nauwelijks bekend. Ik heb het mogelijk verdwijnen van het OM uit Zeeland daarom al aan de kaak gesteld, evenals problemen met fosforproducenten.

Sluit je portefeuille aan bij je ervaring?
Ik doe ruimtelijke ordening, havens en scheepvaart en grondbedrijven. Als wethouder had ik een heel andere portefeuille: wonen en zorg, grondbedrijf, WMO, jeugd en onderwijs en sport. Ik vind mijn nieuwe portefeuille prettig, ik houd wel van visionaire onderwerpen. Maar ik moet nog veel leren: van de binnenvaart weet ik bijvoorbeeld nog weinig.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
De zeesluis bij Terneuzen is heel belangrijk, daar zijn lokale, regionale en landelijke belangen mee gemoeid. Dus ja. Ik ga nu eerst een gespreksrondje maken met partijgenoten die op allerlei relevante posten zitten.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Door transparant te zijn, proberen dichtbij mensen te zijn.

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Je bent veel vaker echt van huis. Als wethouder ben je vaak niet thuis, maar dan kom je er nog wel eens. Nu ben je fysiek een aantal dagen weg. Ik ben onlangs voor de tweede keer opa geworden en ik zie de kleinkinderen nu toch wel minder. Voor mijn vrouw is de impact ook behoorlijk uiteraard. Maar het Kamerlidmaatschap, daar was ik wel echt aan toe. Het voorkomt sleet, ik moet hier weer onderaan beginnen!

Wie: Astrid Oosenbrug
Was: gemeenteraadslid in Lansingerland

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Ik vond het minder hectisch dan verwacht, de start was wel rustig. De fractie is heel erg collegiaal, anders dan je uit de verhalen wel eens hoort. Er is ook helemaal geen gedoe bij de portefeuilleverdeling geweest. Ik vind het hooguit jammer dat ik de portefeuille homo-emancipatie niet heb gekregen.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Ik heb de portefeuille ICT en overheidsdienstverlening. Er wordt vaak gesteld dat ICT vooral geld kost, ik wil dat ICT meer als investering in de toekomst wordt gezien. Het heeft vaak geen zin om de techniek de schuld te geven als er iets mis gaat. Neem Brenno de Winter: die stelt voortdurend lekken en andere problemen aan de kaak: leer van zo iemand, in plaats van zo ongeveer justitie op hem af te sturen.

Sluit je portefeuille aan bij je ervaring?
Ja, ik zit nu ongeveer 15 jaar in de ICT. Ik ben begonnen als helpdeskmedewerker bij bART en heb me opgewerkt tot senior systeem/netwerkbeheerder bij XS4ALL. Privacy en veiligheidsissues heb ik dus in de praktijk meegemaakt.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
Dat wordt wel lastig. In de gemeenteraad had ik echt een hele andere portefeuille: WMO, jeugd- zorg, onderwijs, vrijwilligerswerk, dat soort onderwerpen. Maar ik wilde in de Kamer echt ICT hebben, dat is een onderbelichte portefeuille.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Vooral door de lijn naar lokaal altijd open te houden. Het is in de Kamer veel massaler allemaal. Je merkt echt dat je in een glazen huis zit en dat je onder een vergrootglas ligt dat overal op wordt gelegd. Ik twitter ook niet meer zoveel, tijdelijk. En het valt me op dat de eerste vraag die mensen stellen als ze horen wat mijn portefeuille is: ‘waarom een vrouw op ICT?’

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Mijn man is al minder gaan werken. Ik breng de kids naar school, maar het is elke dag de vraag of ik ze nog zie voor ze in bed liggen. Ik was altijd al veel weg als raadslid, maar zag ze dan nog wel met eten. Privé is het dus een beetje wennen. Maar gelukkig is de fractie een heel warm bad.

Wie: Tunahan Kuzu
Was: gemeenteraadslid in Rotterdam

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Het is echt heel anders. In Rotterdam ben ik gewend aan één cameraman en drie schrijvende journalisten als er iets belangrijks speelt. Hier waren er tientallen camera’s bij de eerste fractievergadering. Dat was een bizarre ervaring. Dan realiseer je je dat je op een ander niveau zit. Lokaal zijn procedures en formaliteiten overzichtelijker. In de Kamer zijn de mores en regels heel anders. Hier is zelfs een speciaal moment voor stemmingen, in plaats van dat je stemt na een agendapunt.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Ik wil er voor zorgen dat het sociaaldemocratische geluid goed naar voren komt. En ik wil er voor zorgen dat wij als fractie het verschil kunnen maken.

Heb je een portefeuille gekregen die aansluit bij je ervaring?
Ik heb langdurige zorg, schuldhulpverlening en armoedebestrijding gekregen. In Rotterdam heb ik bijna alle sociale onderwerpen gedaan. De eerste twee jaar de WMO, daarna een jaar participatie en integratie en in het laatste jaar deed ik armoedebestrijding.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
Ja dus. Met name de laatste twee jaar hebben we als PvdA kunnen zien wat de gevolgen van een rechts kabinet voor grote steden waren.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Ik neem mijn ervaring uit de lokale politiek mee en weet welke gevolgen maatregelen hebben voor gemeenten. Ik wil er voor zorgen dat we armoedebestrijding op de agenda houden. Daarnaast moet de langdurige zorg anders georganiseerd worden om kwalitatief en toegankelijk te blijven. Concreet ben ik nu bezig met interculturalisatie in de zorg: arbeidsmigranten uit de jaren ’60 en ’70 worden ouder en hebben ook wensen waar rekening mee gehouden moet worden.

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Ik ben gewend werkweken van 80 uur te maken. Voor het eerst in mijn leven ben ik nu fulltime volksvertegenwoordiger. Dit doe je er niet ‘bij’. Ik heb twee kinderen, van 3 en 5. Zij zijn wel wat gewend, maar toch… Ik vond de beëdiging trouwens best spannend en de verkiezing van de Kamervoorzitter vond ik apart. Ik stoorde me er enorm aan dat dat ritueel zo lang duurt. Eén voor één word je opgeroepen om je stem uit te brengen, op een briefje. Hallo, we leven in 2012! De stemming duurde 2,5 uur. Dat is 2,5 uur keer 150 mensen, is 375 werkuren. Als je dat in het bedrijfsleven zou doen…

Wie:Loes Ypma
Was wethouder in Woerden

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Het is echt een achtbaan! Alles gaat supersnel: het ene moment ben ik nog wethouder -en er lopen nog tijdelijk dingen door uit die baan- en het andere moment heb ik de eer om hier in een blauw stoeltje te mogen zitten. De campagne ging zó snel en de peilingen sloegen zo snel om…

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Als wethouder liep ik tegen problemen met de Wet werken naar vermogen en de WMO aan. Die transities moeten meer in samenhang worden bekeken. Gemeenten moeten ruimte krijgen om ze goed uit te kunnen voeren en er moeten wettelijk een aantal randvoorwaarden worden vastgesteld. Daar wil ik dus zo snel mogelijk mee aan de slag.

Heb je een portefeuille gekregen die aansluit bij je ervaring?
Als wethouder had ik het hele sociale domein, hier in de Kamer heb ik jeugdzorg, passend onderwijs en speciaal onderwijs. Dat zit dus wel allemaal in dezelfde hoek.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
Ja heel veel. Eerdergenoemde wetten hebben directe gevolgen voor het lokaal bestuur. Wat de wisselwerking tussen gemeenten en Kamer betreft: ik wil graag met wethouders in gesprek zijn en blijven. Dat is ook echt noodzakelijk.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Door veel in gesprek te zijn. Ik word graag gemaild en gebeld door wethouders. Ik heb al een eerste CLB-bijeenkomst gehad met een aantal wethouders, en ik roep hen en andere mensen uit het lokaal bestuur ook graag op om mij indien nodig op te zoeken.

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Als wethouder heb je een heel brede portefeuille en heel veel ambtenaren waarmee je samen je werk doet. Als Tweede Kamerlid heb je naar verhouding een heel kleine portefeuille en heel weinig ondersteuning. En we zitten nu natuurlijk in een veel grotere fractie. Als wethouder heb je vooral contacten met ambtenaren, hier is dat als volksvertegenwoordiger veel minder het geval. En thuis, tja: ik kan niet meer elke dag thuis eten, wat ik voorheen wel altijd deed. Ik werkte wel alle avonden, maar at gewoon thuis. Dat is wel even schakelen. De kinderen ophalen lukt ook niet meer nu. Maar ja, die zijn wel gewend dat ik die vrouw ben die op zondag het vlees komt snijden.

Wie: Otwin van Dijk
Was: wethouder in Doetinchem

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Ik heb nét mijn maidenspeech gehad, een half uur geleden! Mijn speech ging over de vermogensbijtelling voor de vaststelling van de eigen bijdragen aan de AWBZ en de WMO. We moeten het mogelijk maken om naast het inkomen ook het vermogen mee te nemen bij de hoogte van de eigen bijdrage, geheel volgens het principe ‘sterkste schouders zwaarste lasten’. Je hoort het: ik ben meteen vol in het diepe gegooid. Ik voel me net een brugpieper die voor het eerst op de middelbare school komt.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Ik heb zorg en welzijn, de AWBZ en de WMO als portefeuille. Ik vind dat er wat de zorg betreft te weinig aandacht bestaat voor preventie en welzijn. Dat terwijl er minder beroep op zorg wordt gedaan als mensen lekkerder in hun vel zitten. Ten tweede moet er iets met de systeemprikkels gebeuren. Die zijn heel erg; zorg wordt uitgedrukt in uren en soms zelfs minuten, in plaats van ‘wat willen we bereiken.’ We moeten van productiegestuurde zorg naar zorg die draait om maatschappelijke resultaten. En als derde: het is onontkoombaar dat we wat meer gaan betalen. Maar de vraag is: hoe verdeel je die rekening?

Heb je een portefeuille gekregen die aansluit bij je ervaring?
Ja, dezelfde als ik lokaal had ongeveer. En tja: ik heb zelf veel met zorg te maken gehad. Op mijn achttiende heb ik een zwemongeluk gehad met een dwarslaesie ten gevolge. Van het ene op het andere moment kon ik niets meer. Ik kon nog geen tandpasta op mijn tandenborstel krijgen. Maar die eerste keer dat je je brood weer kunt smeren, dat je buiten bent, dat je voelt dat je weer vóóruit gaat, terwijl in de zorg mensen juist vaak steeds verder achteruit gaan… Helaas kon ik ook na veel inspanning mijn fietsband nog niet plakken. Maar daarvóór lukte dat ook niet, hoor.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Als wethouder had ik veel aandacht voor de persoonlijke verhalen van mensen. Daar wil ik mee doorgaan en daar kunnen lokale bestuurders bij helpen. Bij deze een soort ‘open uitnodiging’ dus.

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Ik woon in Doetinchem. Dat betekent dus: deels op en neer reizen, deels in een hotel hier verblijven. Ik ben getrouwd en mijn vrouw werkt niet, dus dat scheelt. Maar een appartementje hier zou toch wel handig zijn, geloof ik

Wie: Manon Fokke
Was: Fractievoorzitter in Maastricht

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Het motto is nu vooral: veel inlezen! Je hebt wel veel kennis en veel dingen werken hetzelfde, maar het tempo waarop alles hier gebeurt ligt bijvoorbeeld veel hoger. We vergaderen nu drie dagen per week, terwijl je met de gemeenteraad eigenlijk maar één keer per maand vergadert. Het gaat hier ook over veel meer wetten en regels. Ik ben nu echt 24/7 met politiek bezig. Als fractievoorzitter stak ik ook veel tijd in de politiek, maar ik had toen ook nog een gewone baan.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Ik doe decentraal bestuur, bestuurlijke vernieuwing en milieu. Qua milieu overigens alleen regionale uitvoeringsdiensten en handhaving. Ik ben erg blij met het bestuurlijke deel. Ik vind het bijvoorbeeld gek dat burgemeesters nog altijd voorzitter van de gemeenteraad zijn. We zouden het toch ook gek vinden als de minister-president de Kamer voor zou zitten? Dan weet je nooit welke pet hij precies op heeft.

Heb je een portefeuille gekregen die aansluit bij je ervaring?
Ik heb staats- en bestuursrecht gestudeerd, dus wat dat betreft wel. Maar in Maastricht had ik stadsbeheer, milieu, mobiliteit en algemene zaken en middelen. AZ en middelen had ik natuurlijk omdat ik fractievoorzitter was. Maar ik wilde ook inhoudelijke onderwerpen, juist die onderwerpen die dicht bij de mensen staan: het vuil ophalen, groen in de straat, allemaal zaken waarmee je voeling houdt met de achterban.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
Ik zal veel te maken krijgen met het Centrum voor Lokaal Bestuur. Mijn eerste afspraak als Kamerlid was toevallig met de secretaris van het CLB!

Wie: Mohammed Mohandis
Was: gemeenteraadslid in Gouda

Hoe ervaar je de overstap naar de Tweede Kamer?
Ik ben het jongste nieuwe Kamerlid. Het had twee jaar geleden ook al gekund, maar toen stond ik net te laag op de lijst. Ik wilde dit al heel lang. Ik was al voorzitter van de JS geweest, wat een geweldige ervaring was waarbij ik veel heb geleerd wat ik nu terug zie komen: hoe je je naar buiten toe moet presenteren, hoe je ergens voor kunt staan, ik vind dat mooi om te doen. Het is nog wel wennen, alles gaat heel snel. Maar de ondersteuning en begeleiding is heel goed.

Wat is je ambitie als Kamerlid?
Mijn portefeuille is primair en voortgezet onderwijs. Ik ben nu bezig met de andere twee onderwijswoordvoerders om te kijken op welke terrreinen van onderwijs we de PvdA gaan profileren. Mijn grootste ambitie is om de doorstroom van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs te verbeteren. Dat gaat niet goed omdat er te weinig maatwerk is. De toetsing moet zo georganiseerd worden dat de ontwikkeling van het kind centraal staat. De CITO-toets is nu te bepalend.

Heb je een portefeuille gekregen die aansluit bij je ervaring?
In Gouda had ik sociale zaken, werkgelegenheid, onderwijs, integratie, sociale veiligheid en jeugdbeleid. Ik had liever een portefeuille gehad die daar iets meer mee overlapte, zodat ik die ervaring kon inzetten. Maar als beginnend Kamerlid vind ik onderwijs een prachtige portefeuille. En met Loes Ypma en Tanja Jadnanansing als medewoordvoerders kunnen we dat samen invullen.

Heeft je portefeuille raakvlakken met het lokaal bestuur?
Iemand als Lodewijk Asscher bemoeit zich lokaal gewoon met het onderwijsbeleid. Centraal staat voor hem -en voor mij wat dat betreft ook- dat het in de praktijk werkbaar moet zijn.

Hoe trek je de lijn van lokaal naar landelijk door?
Door met lokale vertegenwoordigers in gesprek te blijven. Niet alleen met andere politici, maar juist ook met anderen: burgers, leerlingen, bedrijven, scholen.

Welke impact heeft het Kamerlidmaatschap op je leven?
Ik had in feite al een 1,5 fte baan, dus de drukte ben ik wel gewend. Ik heb een thuisfront dat me steunt, dat is het belangrijkste. Wat ik trouwens grappig vind: ik ben opgegroeid in een volksbuurt in Gouda. Daar ben ik gewend: fiets ergens naartoe, analyseer het probleem en doe er wat mee. Hier heerst echter een soort deftigheid. Mensen lopen vaak in pak rond, ik moet daar wel aan wennen, het is hier veel formeler.