Titel: Werken voor de nieuwe president / Hollandse Hulpjes
Bron: Intermediair
Auteur: Peter Vermaas
Illustratie: Joost Overbeek

Een partijgenoot van Verdel is betrokken bij de campagne van Clinton. NRC Handelsblad-columniste en “powerfeministe’ Heleen Mees woont in New York en is vice-voorzitter van de plaatselijke afdeling van de PvdA. Al in 2006 hielp Mees mee om Clintons zetel in de senaat te behouden. De voormalige first lady moest met een grote meerderheid winnen om daarna als bindend leider en potentieel president neergezet te kunnen worden. Dat lukte: ze won ongeveer tweederde van de stemmen. “Die negatieve associaties zijn met een goede campagne dus best te veranderen’, zegt ze.

Maar duur is dat wel. Het was onder andere Mees’ taak om fondsen te werven. Ze organiseerde ontbijtbijeenkomsten, dinerbijeenkomsten en lezingen ­ soms met Hillary zelf, soms met Bill Clinton als spreker. Voor kleine huiskamerbijeenkomsten met twintig tot vijftig mensen, moesten de aanwezigen twee keer de toegestane limiet voor donateurs betalen: 2.300 dollar voor de voorverkiezing en 2.300 dollar voor de eindronde. Totaal werd toen 60 miljoen dollar opgehaald, maar aan het eind van de Senaatscampagne resteerde slechts zo’n 20 miljoen om door te schuiven naar de huidige presidentscampagne.

Op een iets lager pitje is Mees nu opnieuw betrokken bij de fondsenwerving van de Clinton-campagne. Ze organiseert evenementen in New York en belt potentiële donoren om te komen. Tot begin dit jaar gingen Obama en Clinton in financieel opzicht ongeveer gelijk op, maar na Clintons verlies in Iowa werd dat anders. Na Super Tuesday bleek de oorlogskas bijna helemaal leeg. Seniorcampagnemedewerkers krijgen niet meer betaald en alle aandacht is weer op fundraising gericht.

“Ik vind het vandaag wel een beetje lastig’, zegt Mees net na Super Tuesday in haar appartement met uitzicht op de Manhattan Bridge. Er is te weinig geld en de vooruitzichten zijn niet goed. “Er is toch wel iets aan de hand met die Obama. Hij lijkt zo ontzettend makkelijk mensen op de been te krijgen. Die grass-roots-campagne gaat bij Hillary veel minder goed.’ Ondertussen, zegt ze, weet haast niemand wat Obama’s programmapunten precies zijn. “Het is vooral peptalk, volgens mij. Een soort Emile Ratelband. Voor onze campagne is het in ieder geval erg lastig om daar overheen te komen. Maar als je ziet hoe slecht het met de Amerikaanse economie gaat, dan hoop je maar dat mensen inzien dat Hillary Clinton de meest geschikte kandidaat is om daar iets aan te doen.’

Heeft ze op het verkeerde paard gewed? Nee, dat zeker niet. “Ik vind het belangrijk dat een vrouw meedoet en dat ze laat zien dat ze erbij hoort’, zegt Mees. Na Iowa bleek hoeveel tegenstand een vrouwelijke kandidaat moet overwinnen. “Het vreugdevuur dat losbarstte toen ze had verloren was echt beschamend. Ze werd in alle media compleet afgemaakt. Dat was duidelijk seksisme. Zoals de gouverneur van New York zei: de media pleegden autopsie op een levend lichaam. Die dagen na Iowa hebben de toon gezet voor hoe er over Hillary geschreven mag worden.’

Ze weet dus waarvoor ze het doet. Maar de kandidaat in kwestie ziet ze zelf nu nog maar zelden. Dat was bij de Senaatscampagne anders. “Hillary Clinton weet wie ik ben, maar ze belt niet op zondagmorgen op om aan me te vragen wat we deze week zullen doen.’ In oktober heeft ze voor het laatst met Clinton aan tafel gezeten.

Ook de al t
ien jaar in New York woonachtige banking consultant Reinier Prijten ziet zijn kandidaat maar zelden. Eigenlijk is die kandidaat sowieso wat uit beeld. Want de Republikein Rudy Giuliani, voor wie Prijten vele duizenden dollars ophaalde, is sinds de voorverkiezing in Florida, eind januari, uit de race. De oud-burgemeester van New York heeft daarna zijn steun gegeven aan senator John McCain. Ook Prijten is nu voor McCain. Hij schrijft voor de senator zogenaamde “one-pagers’ met snelle informatie over de Europese Unie. Dat deed hij eerder voor Giuliani. Althans: hij schreef de teksten voor Charles Hill, een voormalige assistent van Reagans minister van Buitenlandse Zaken Schultz, en die bracht ze dan weer onder de aandacht van Giuliani.

Maar fondsenwerving was Prijtens belangrijkste taak. Wie 100.000 dollar ophaalde, mocht met Giuliani mee in het campagnevliegtuig. Prijten slaagde erin om binnen zijn eigen netwerk 25.000 dollar voor Giuliani te ronselen en kreeg als beloning een “rendez-vous’ met de kandidaat. In een cubicle, een klein werkkamertje zoals je dat op kantoren vindt, mocht hij vijf minuten vriendelijkheden met de oud-burgemeester uitwisselen. Ook werd er een foto gemaakt. “Waar je het dan over hebt? Je vertelt hem waarom je denkt dat hij een goede kandidaat is.’

En? “Ik heb hem zien opereren op 11 september 2001 en daarvan was ik erg onder de indruk. Hij heeft toen echt leiderschap getoond. Kijk je verder naar zijn beleid, dan zie je dat hij sociaal gezien heel progressief is en op fiscaal gebied redelijk conservatief. Dat ben ik ook.’ Maar, geeft Prijten eerlijk toe, het was voor hem ook de meest bereikbare kandidaat. “Als New Yorker had ik een binnenkomer bij die campagne. Giuliani is mijn burgemeester geweest. Met Clinton of Obama heb ik toch minder een band.’

Net als Verdel en Mees heeft ook Prijten een achtergrond in de PvdA. Maar de liefde voor de Nederlandse sociaaldemocraten was maar van tijdelijke aard. Hij was medeoprichter van de afdeling New York en schopte het net als Verdel tot een (onverkiesbare) plaats op de lijst voor de Tweede Kamer. Maar het was “allemaal een grote vergissing’, zegt hij nu. Prijten is geen lid meer. “Ik was net als de Democraten vanaf het begin tegen de oorlog in Irak. Omdat ik hier niet mag stemmen en me niet verkiesbaar mag stellen, ben ik eerst in Nederland gaan kijken. Als je in Amerika vanwege Irak bij de Democraten hoort, dan hoor je in Nederland bij de sociaaldemocraten, dacht ik. Maar de achterkamertjespolitiek daar was voor mij een teleurstelling. Ik ben nu weer terug in mijn vertrouwde gematigd conservatieve kamp.’

De stap van de PvdA naar de Republikeinen lijkt groot. De meeste Nederlanders voelen zich meer verbonden met de Democraten. Volgens Prijten komt dat door “nogal wat misverstanden’ die in Nederland over Amerika bestaan. “Iedereen weet dat in Amerika 45 miljoen mensen zonder zorgverzekering zitten. Wat men in Nederland niet weet is dat dit meestal gezonde young professionals zijn die er bewust voor kiezen om geld uit te sparen. Het zijn in het geheel geen zielige bejaarden in ieder geval. Dit land is veel socialer dan we in Nederland denken. Er is bijvoorbeeld prachtige wetgeving voor gehandicapten. Iedere bus in New York is toegankelijk voor mensen met een rolstoel! Zoiets hebben we in Nederland nooit voor elkaar gekregen.’

“Uiteindelijk gaat mijn interesse meer uit naar het systeem als geheel dan naar de kandidaten zelf’, zegt Prijten. Maar hij steunt nu wel John McCain, die altijd voor de Irak-oorlog is geweest. “Nu we eenmaal in Irak zijn, moeten we de klus afmaken en niet met de witte vlag gaan wapperen zoals Clinton en Obama doen. McCain is daar voorstander van. Verder is hij op een aantal gebieden verrassend progressief: hij was voor hervorming van het immigratiebeleid, tegen de belastingverlaging van Bush en is tegen het aanpassen van de grondwet om het homohuwelijk tegen te houden. Op sociaal gebied is hij misschien conservatiever dan ik, maar hij is een pragmatische Republikein, net als Giuliani. Dat bevalt me.’

Kirsten Verdel