Kirsten Verdel
Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *
Reactie *
Naam *
E-mail *
Site
![](http://www.xs4all.nl/~locuta/cb.jpg" align=right vspace=5> ‘Jullie buiten me uit’, zo klaagde de directeur van een spijkerbroekenfabriek in China. Hij spreekt over zijn werknemers. Jonge meisjes (onder de 16) die van het platteland naar de stad zijn gekomen in de hoop daar een toekomst op te kunnen bouwen. Ze verdienen 5 cent per uur en werken 7 dagen per week, 365 dagen per jaar. En dan heb ik het niet over een 8-urige werkdag, maar over structureel overwerken (wat slechts af en toe betaald wordt) tot 2 a 3 uur ’s nachts. En als er een deadline voor een levering is, wordt er soms geheel niet geslapen. Maar als de meisjes na bijna twee maanden nog geen salaris hebben gehad en een wilde staking beginnen, ontsteekt de directeur dus in woede. Hoe durven ze om hun geld te vragen terwijl er een deadline gehaald moet worden! De directeur voelt zich bedrogen door zijn werknemers. Hij heeft het zo zwaar. Met zijn dikke mercedes, mooie kantoor en leuke zakenreisjes. </p>
<p>Naarmate ‘China Blue’, de documentaire waarin ik dit alles gisteren zag in Cinerama vordert, groeit mijn woede. De fabrieksarbeiders worden vreselijk uitgebuit. Als ze na zestien uur werken in slaap vallen op een stapel spijkerbroeken, krijgen ze een boete. Een van de opzichters laat zien hoe ze die luie werknemers (…) wakker houdt: ze zet knijpers op de oogleden. Rechten hebben de arbeiders op papier wel, maar ze worden alle met voeten getreden. En daar is de directeur, een voormalig hoofd van politie, nog trots op ook: ‘We doen alles om onze deadlines te halen.’ </p>
<p>Je vraagt je tijdens het kijken af hoe de filmmakers in vredesnaam toegang hebben gekregen tot de fabriek. En hoe ze het voor elkaar hebben gekregen om een paar van de meisjes te volgen. En waarom ze aan de hoofdpersoon, Jasmine, niet even wat geld gegeven hebben zodat het meisje met het Chinese nieuwjaar een paar dagen naar huis kan. Het antwoord komt heel verrassend direct na de film. Het blijkt dat de film tegelijkertijd in een stuk of zeven bioscopen in Europa draait. Edinburgh, Graz, Utrecht, Rotterdam, zo maar wat van de steden die ineens genoemd worden. Na afloop van de film komt de regisseur live in beeld en kun je per telefoon vragen stellen. Een bioscoop-medewerker komt met een speciale telefoon de zaal in. </p>
<p>Ik neem mijn kans waar en vraag aan regisseur Micha X. Peled waarom hij geen geld gegeven heeft. Het is heel vreemd om die vraag ineens als tekst op een scherm achter hem in beeld te zien. Het interview wordt gefilmd in bioscoopformaat, waardoor het lijkt alsof je nog steeds naar de documentaire zit te kijken. Maar als hij dan ook antwoord geeft op mijn vraag, weet ik zeker dat het allemaal echt live is. Ik zit ineens in een film, voor mijn gevoel. Hij weet te melden dat ze wel degelijk geld hebben gegeven aan de hoofdpersonen, maar hij zegt niet hoeveel. Ik krijg de indruk dat het om een fooi gaat. Het was in ieder geval niet genoeg voor Jasmine om terug naar huis te kunnen. Ook zegt Peled dat hij het hele verhaal wilde laten zien: dus dat dit soort meisjes nooit de kans hebben om naar huis te gaan. Als hij als filmmaker geld zou geven en in beeld zou moeten brengen dat ze wel naar huis kan, dan krijgt het publiek een verkeerd beeld. Ik begrijp zijn punt, maar blijf het slap vinden. Ik kan niet goed tegen journalisten die alleen maar registreren en zelf niet ingrijpen. Maar goed, ik kan dan ook niet tegen onrecht. </p>
<p>Peled meldt ongevraagd nog wel iets heel interessants. Hij zegt dat veel mensen die de film gezien hebben hem vragen wat ze voor dit soort meisjes kunnen doen. Geen spijkerbroeken kopen lijkt geen optie, want dan hebben ze niet eens werk meer. Hij verwijst naar Goede Waar & Co, Schone Kleren Kampagne en de Fair Wear Foundation. Eerlijk gemaakte kleding bestaat wel degelijk. En stelt daarna zelf een hele andere vraag: ‘Waarom moeten die meisjes vaak twee dagen reizen om bij een stad te komen waar uberhaupt dit soort fabrieksarbeid bestaat?’ Hij geeft zelf het antwoord: Het is een bewuste keus van de Chinese overheid om te investeren in de economische ontwikkeling van de steden. Het platteland wordt expres dom, achtergesteld en onderontwikkeld gehouden. Daar mogen geen fabrieken gebouwd worden. Een ontwikkeling die al onder Deng Xiao Ping is ingezet, toen hij de kustregio’s aanwees als groeikernen van de Chinese economie. </p>
<p>China Blue is ontluisterend. De verhalen over slechte arbeidsomstandigheden die je altijd hoort over China, zie je nu ineens in beeld. De fabrieksdirecteur verbloemt niets, maar is juist trots op de manier waarop hij zijn medewerkers onderdrukt. Het is toch maar dom plattelandsvolk. Hij werkt mee aan de film omdat hij wil laten zien hoe geweldig zijn fabriek wel niet is. Hoe goed hij het wel niet doet. Hoe fantastisch het is dat hij zijn deadlines haalt. </p>
<p>Ik weet nog, dat ik de eerste keer dat ik <i>De Internationale</i> hoorde dacht: wat is dit voor een vreselijk ouderwets, oubollig en raar lied? Nu weet ik dat het zo actueel is als het maar kan zijn. En hoe nodig het is dat niet alleen de mensen over wie dat lied gaat in opstand moeten komen, maar ook wij in het rijke westen. Wij, de ‘gelukkigen’ die de spijkerbroeken dragen die Jasmine en haar vriendinnen onder zulke erbarmelijke omstandigheden hebben moeten maken.</p>
</div>
<div style=)
