10. The Big Fix
We weten het allemaal nog: het onderwater olielek van BP. Maandenlang was de stroom olie op televisie te zien, nadat Deep Water Horizon, het diepste boorplatform ter wereld door gebrekkige veiligheidsvoorzieningen explodeerde. We weten ook allemaal nog dat het lek uiteindelijk werd gedicht en dat enkele maanden later in het nieuws kwam dat het ecosysteem bij Louisiana zich veel sneller bleek te herstellen dan men verwacht had. Sindsdien is het stil over een van de grootste olierampen aller tijden. The Big Fix legt bloot dat dit volledig onterecht is. Er lekt nog steeds olie, honderdduizenden mensen wonen in een gebied dat zwaar besmet is door chemische middelen en het ecosysteem is volledig verwoest.
Tot op de dag van vandaag gebruikt BP corexit om de olie op te lossen. ‘s Nachts wordt dit chemische goedje dat de olie in kleine bubbeltjes verpakt waardoor het zinkt illegaal met vliegtuigen en boten op zee uitgestrooid.
Waarom? Omdat BP moet betalen voor alle zichtbare olie. Door de olie simpelweg af te laten zinken ontlopen ze gigantische miljardenboetes. Het probleem? Corexit is ontzettend giftig. Talloze mensen komen in beeld die grote brandblaren op hun armen en benen hebben, uitslag op hun borstkas, hoofdpijn, ademhalings- en longproblemen. Waarschijnlijk is dit pas de start van decennialange gezondheidsproblemen voor in totaal 3 miljoen inwoners van het gebied. Intussen laat The Big Fix ook zien hoe de politiek wordt bespeeld om de ramp onder het vloerkleed, of beter gezegd: onder de zeespiegel te schuiven. Ontluisterend. ( trailer)

9. The Ides of March
George Clooney die een politieke thriller schrijft? Het kan, maar dat wisten we eigenlijk al een paar jaar. In Good Night and Good Luck had hij dat kunstje ook al eens vertoond. Maar The Ides of March is beter.
Clooney speelt daarin Mike Morris, een Democratische gouverneur die voor het presidentschap wil gaan. Zijn campagnemanager Stephen Myers (Ryan Gosling) raakt verstrikt in een keihard politiek campagnespel, waar werkelijk geen enkele truc wordt geschuwd om de kandidaat van de tegenstander kapot te maken. Het is alsof je naar de ‘evil twin’ van Aaron Sorkin zit te kijken, met een cynische variatie op The West Wing.
Het plot zit sterk in elkaar, de cast is geweldig, de sfeer is donker, maar boven alles: het verhaal is -helaas- geloofwaardig. Ik heb het geluk gehad zelf in het campagneteam van Obama te mogen zitten en ik weet dus van achter de schermen dat het type spelletjes dat in The Ides of March wordt gespeeld aan de orde van de dag is. Idealen? Die zijn voor losers.
Als je wilt winnen in de Amerikaanse politiek, moet je keihard zijn. Dat is zo ongeveer de lijn van de film. Iedereen gaat over lijken. Dat er uiteindelijk toch een semi soft einde aan de film zit, is meer Hollywood aan het woord dan realiteit. ( trailer)

8. Fightville
Vergeet Rocky en al die andere vechtfilms. Fightville, een documentaire over Mixed Martial Arts (MMA), is vele malen better. Fightville volgt gedurende anderhalf jaar vier individuen die op de een of andere manier met MMA bezig zijn in de omgeving van Lafayette in Louisiana: een trainer, een promoter en twee boksers.
Het is duidelijk dat MMA een extreme vorm van vechtsport is, waarbij ook veel bloed vloeit, maar je leert daar als kijker al snel doorheen te prikken. Je kijkt mee met trainingen, die ongelooflijk intens zijn. Je snapt al snel dat dit topsport is, waarbij elke verslapping, elk teken van zwakte verlies betekent. Dat blijkt ook als een van de boksers een paar weken niet naar training komt. Op de dag dat hij eindelijk weer verschijnt wordt hij compleet in elkaar gehoekt door zijn trainer. Deels komt dat doordat de trainer boos is dat hij zolang niet is geweest, deels komt dat door het verlies aan scherpte, sterkte en moraal bij de bokser.
In een ander voorbeeld heeft iemand mentaal wat kleine probleempjes thuis, maar ook dat vertaalt zich direct in een grote nederlaag in de boksring. Het fysieke gevecht blijkt extreem te zijn, maar het mentale gevecht eigenlijk nog veel extremer. En dat intigreert op fascinerende wijze. Als dan ook nog een van de boksers (Albert) tussen neus en lippen door meldt dat zijn vader zijn moeder altijd in elkaar sloeg, waarna zijn moeder alcoholiste werd en zijn vader zelfmoord pleegde toen Albert 9 was, en dat dat wellicht de reden is dat hij nu graag zijn agressie uitte in de boksring, ben je helemaal aan het doek gekluisterd. Zelden zo’n meeslepende film gezien over topsport. ( trailer)

7. Inside Job
Iedereen hoopte dat Wall Street 2 een nieuwe, symbolische en boeiende weergave van alles wat fout is aan de financiële sector zou zijn. Maar Inside Job sleept dit jaar die titel in de wacht.
Na een korte inleiding over het instorten van de IJslandse economie neemt Inside Job de kijker mee naar de schimmige wereld van financiële consultants en lobbyisten, van derivaten en credit default swaps. Stap voor stap wordt uitgelegd hoe de handel in ondoorzichtige financiële producten steeds verder is opgevoerd terwijl het toezicht op de sector steeds verder is uitgekleed. Dat komt onder andere doordat ook Washington wordt geregeerd door Wall Street. Letterlijk zelfs: voormalige executives van bedrijven als Goldman Sachs en Merrill Lynch werken nu onder Obama als minister van Financiën, president van de Federal Reserve, als hoogste economisch adviseur van het kabinet en op talloze andere belangrijke posities.
Inside Job is ontluisterend en demotiverend. Maar helaas wel realiteit. ( trailer)

6. Trust
Er lijken de laatste jaren steeds meer films over pedofilie te komen. The Woodsman en Little Childrenzijn daar de meest recente voorbeelden van, maar Trust is verreweg de beste film over dit taboe onderwerp.
De 14-jarige Annie, wonende in een klassiek net buitenwijkgezin, chat via internet met ene Charlie, die van dezelfde leeftijd is. Tot hij vlak voordat ze elkaar voor het eerst in het echt ontmoeten meldt dat hij eigenlijk 25 is. Annie schrikt, maar laat zich overtuigen. Als ze hem eenmaal ontmoet, blijkt de man niet Charlie te heten en ook geen 25 maar ergens in de 40 te zijn. Dit keer is Annie woest en in eerste instantie wil ze dan ook niets met hem te maken hebben. Maar hun lange chatrelatie blijkt sterk te zijn geweest en uiteindelijk laat ze zich overtuigen om met ‘Charlie’ mee te gaan naar een hotel. Het klinkt allemaal alsof het een heel simpel geval is van totaal machtsmisbruik, misleiding en uiteindelijk verkrachting. Dat is ook precies hoe Annie’s ouders en omgeving het zien. Maar Annie zelf niet. Die is boos op de hele wereld als Charlie wordt opgepakt door de politie.
De kracht van de film zit niet in de feitelijke gebeurtenissen, maar de opbouw van het verhaal. Hierin word je namelijk meegenomen in hoe Annie naar alles kijkt. Zij blijft haar belager hele lange tijd verdedigen. Ze wilde het toch zelf? Precies het argument dat pedofielen altijd gebruiken. Maar langzaam maar zeker zie je de muren die Annie voor haarzelf heeft opgebouwd breken. Een verwoestende film. ( trailer)

5. Sucker Punch
Van de maker van The Watchmen en 300 kwam dit jaar ineens Sucker Punch, een film die werkelijk helemaal niets heeft gedaan in de bioscoop. Dat is deels te verklaren doordat de film voor veel mensen onbegrijpelijk zal zijn geweest. Op het oog lijkt het een platte actiefilm met schaars geklede vrouwen, over the top acteerwerk en weinig verhaal. Niets is echter minder waar.
In de visueel fantastisch gestileerde film zitten juist meerdere lagen, die langzaam worden afgepeld. Het verhaal zelf is eigenlijk simpel: een door haar stiefvader mishandeld meisje wordt in een weeshuis gezet en vlucht daar in het landschap van haar dromen en gedachten. Een landschap dat bestaat uit oorlogsgebieden waar zij de strijd met het kwaad aangaat. Tijd en locatie spelen daarin geen rol. Muziek wel, want elke scène wordt begeleid met bekende nummers van onder andere Björk, Queen en Iggy Pop. En Mozart natuurlijk.
Deze film vereist dat je elke conventie laat varen. Zoals de tagline al zegt: ‘You will be unprepared.’ ( trailer)

4. Hesher
Hij moet nog uitkomen in Nederland (januari 2012), maar gelukkig mocht ik Hesher al in mei in de Verenigde Staten aanschouwen. Zelden zo’n aparte film gezien, die net als Drive gekwalificeerd kan worden als ‘anders’.
De grootste verrassing, naast het bevreemdende verhaal van een tamelijk losgeslagen twintiger die de meest krankzinnige stunts uithaalt en een onschuldige jongen daarin meesleept, is de acteur die die twintiger speelt: Joseph Gordon-Levitt, die we eigenlijk vooral kenden als Tommy uit de comedy serie3rd Rock From The Sun. Waar eerder Malcolm In The Middle een briljante acteur bleek te herbergen (Bryan Cranston, zoals we in Breaking Bad hebben kunnen zien), blijkt ook 3rd Rock een mooie gift voor de filmwereld te hebben achtergelaten.
Hesher is een verbijsterende, meeslepende film over iemand die lak heeft aan alles en waarbij je je blijft verbazen over sociale grenzen die je toch verwacht, maar er telkens niet blijken te zijn. Een absolute must see. ( trailer)

3. Hitler’s Children
Verreweg de becte documentaire van 2011 is ‘Hitler’s Children’. De film gaat over kinderen en kleinkinderen van onder andere Göring, Goebbels, Himmler, Göth en Höss en beantwoordt de vraag hoe het is om met die naam te moeten leven. Gewoon de naam veranderen blijkt geen oplossing, zoals de kleindochter van Göring zegt: ‘Ik héb mijn achternaam veranderd. Maar dat is alleen maar extern zichtbaar. Nu moet ik het voor mezelf nog verwerken.’ En dat bleek oneindig veel moeilijker voor veel van de naamdragers.
Tal van voorbeelden laten zien hoe verschrikkelijk moeilijk ze het er mee hebben. Een 46-jarige vrouw die zelfmoord pleegt omdat ze niet ouder wil worden dan haar vader, die voor oorlogsmidaden op 46-jarige leeftijd werd opgehangen. Een broer en zus die zichzelf laten steriliseren omdat ze niet willen dat de bloedlijn van hun grootvader wordt voortgezet.
Gebroken families, emigraties om aan het verleden te ontkomen. Maar dat laatste lukt niemand. Zelfs Rainer Höss niet, kleinzoon van de kampbewaarder van Auschwitz. Hij reist af naar het voormalige vernietigingskamp, op zoek naar antwoorden. Maar zo simpel is het niet, vertelt een meereizende joodse journalist en vriend tegen de camera. De holocaust biedt geen antwoorden. ( trailer)

2. Drive
Vergeet Brad Pitt, Tom Cruise en George Clooney (nou vooruit, die laatste misschien niet)l want 2011 bracht ons een nieuwe superster: Ryan Gosling. Sommigen kenden hem al van Notebook, maar dit jaar speelde hij de sterren van de hemel in The Ides of March en in Crazy, Stupid, Love. Maar we zullen hem vooral onthouden voor zijn weergaloze rol in Drive, een film die velen op het verkeerde been zette door de titel en filmposter, die een spectaculaire actiefilm leken te beloven. Dat is niet het geval.
Drive is een film die in een woord samengevat ‘anders’ is dan de meeste andere films. Gosling speelt een autocoureur die in het criminele circuit verzeild raakt, in een verhaal dat je voortdurend op het verkeerde been zet. Wat vooral intrigeert echter, is de sfeer van de film, die onder andere wordt neergezet door totaal onbekende jaren ’80 nummers, die je wel als zodanig identificeert. De gestileerde rust die van Gosling afstraalt wordt doorbroken door extreem gewelddadige uitspattingen, die totaal onverwacht het verhaal binnenstormen. Een instant cultklassieker. ( trailer)

1. Incendies
Over de beste film van het jaar kan bizar genoeg helaas niets gezegd worden. Vele mensen zagen deze film met slechts één wetenschap, namelijk dat anderen hadden gezegd dat het een briljante film was. Meer mocht je er van tevoren niet van weten, omdat zelfs de taal waarin de film gedraaid is al een spoiler zou zijn.
Zelden heb ik zoveel moeite gehad om niet van tevoren toch even te spieken waar het verhaal over zou gaan. Maar ik ben blij dat ik dat niet gedaan heb. Want het is waar: werkelijk álles wat je over deze film zou vertellen (bijvoorbeeld waar hij over gaat!) zou een spoiler zijn.
Ik kan slechts één ding adviseren: lees absoluut niet waar de film over gaat, maar koop hem of downloadt hem (met ondertitels) en kijk. Ik durf te garanderen dat je het net als al die anderen voor je een ongelooflijke film zullen vinden. Een 8,2 op IMDB. Maar nogmaals: ga daar níet kijken, laat je verrassen…