Dinsdag 27 maart om 21:35 uur vertrokken we vanuit Moskou met de Trans-Mongolie Express naar Peking. Een reis van ruim 7600 kilometer, af te leggen in 137 uur, verspreid over zeven dagen. Kaartjes kochten we bij de Treinreiswinkel, voor 540 euro per stuk. Achteraf gezien had het vanuit Rusland ook voor 240 euro gekund. Maar dan moet je hier wel contacten hebben en die hadden we niet.

Rusland

Hoe de wereldberoemde reis met de TME er uit ziet, dat ga ik nu in het kort vertellen: De eerste 4400 kilometer zijn allemaal een pot nat. Langs het spoor staan miljoenen berken, overal -en dan bedoel ik ook echt de hele 4400 kilometer- lag 5cm tot 2 meter sneeuw, waarvan het meeste aan het smelten was en af en toe kom je eens langs een dorpje of stadje. Weinig grote steden en veel van de dorpjes zijn (deels) verlaten. Overal staan vervallen gebouwen, lege fabrieken en half ingestorte huizen. Kortom: een vrij desolaat, saai en eentonig landschap.

Dat verandert op dag vijf. ‘s Nachts arriveer je dan in Irkutsk, wat in de buurt ligt van het Baikal meer. Dat meer is een paar keer zo groot als Nederland en daar rijdt de trein een tijdje omheen. Het landschap wordt daarna steeds heuvelachtiger, kaler, leger en uiteindelijk rijdt de trein feitelijk door de bergen heen. Ineens is het landschap mooi en de sneeuw nagenoeg weg. Wel ligt er overal nog ijs. Op diverse meren en rivieren zie je auto’s rijden, met mensen die op zoek zijn naar een plekje om een gat in het ijs te slaan om daar te gaan vissen.

En op dag vijf zitten we nu nog steeds, dus het zojuist geschetste landschap, daar rijden we momenteel nog steeds doorheen. Tijd om dus even wat te vertellen over de trein zelf.

Het is eind maart en dat is voor de Trans-Mongolie Express behoorlijk off-season. Waar je normaal gesproken altijd verhalen hoort van talloze Mongoolse handelaren die de trein tot in de kleinste hoekjes en gaten volstoppen met handelswaar die ze vanaf Moskou tot aan Ulaan-Batar verkopen, zijn er nu in het geheel geen handelaren aan boord. De trein is ook lang niet uitverkocht, wat de reis heerlijk rustig maakt. Er is een derdeklas, met meerdere bunkbedden in 1 grote ruimte, tweedeklas met 4 bedden in 1 hokje en wij reizen eersteklas, met slechts 2 bedden per compartiment. In een compartiment zitten de twee bedden boven elkaar. Samen met het naastgelegen compartiment deel je een soort douchehokje met wastafel. Je kunt daar douchen, maar het water wordt hooguit lauw en je moet de douchekop de gehele tijd ingedrukt houden om een douchestraal te krijgen. Maar goed, het kan. Ook is er een stopcontact in elk compartiment, maar tot aan vannacht werkte dat niet. Vandaag ineens wel, waar we dus met onze telefoons en laptops dankbaar gebruik van maken. Wel jammer, de eerste vier dagen had ik liever stroom gehad om af en toe een film te kijken, want toen was het landschap dodelijk saai. Nu kijk ik zelfs tijdens het tikken van dit verhaal af en toe naar buiten, omdat het landschap nu wel heel mooi is. Afgezien van de kleine dorpjes waar het vuil soms metershoog gewoon naast de huizen wordt gekieperd.

Aan boord van de trein zit een restauratiewagen, maar het eten is niet echt denderend. Ze verkopen naast warme maaltijden (a ongeveer 12 euro per stuk) ook snacks: Chocolade, frisdrank, bier, koekjes en uiteraard de immer onvermijdelijke wodka. Overal langs het spoor zie je mensen met drankflessen. Ook kinderen. Ook ‘s morgens vroeg. Rusland gaat ten onder aan drank. De statistieken wijzen het uit en je ziet het ook gewoon op straat. De gemiddelde leeftijd die mannen halen is amper 60. De prijzen van de snacks zijn vergelijkbaar met Nederland: ongeveer een euro voor een Mars.

Pakweg elke vier uur stopt de trein. Er zijn twee soorten stops: stops van slechts twee minuten om mensen in en uit te laten stappen en stops van elk ongeveer twintig minuten, waarin mensen even naar buiten kunnen om iets op de stations te kopen (met roebels) en waarin elke coupe wordt voorzien van nieuwe steenkolen, want de verwarming op de trein werkt op kolen! De trein zelf is een diesel.

Buitenlanders, Russen, Mongolen en Chinezen zijn vier aparte groepen, die in de trein ook zoveel mogelijk van elkaar worden gescheiden. In de eersteklas op deze trein zitten alleen maar wat Zweden, Denen, een verdwaalde Amerikaan en wij als Nederlanders. In de tweedeklas zitten ook nog wat toeristen, die zitten dan wel deels gemengd met Russen. Er wordt nauwelijks tussen coupe’s heen en weer gelopen. Ook op de stations wordt eigenlijk alleen gepraat met mensen uit de eigen coupe. Niet dat het mogelijk zou zijn om met de Russen, Mongolen of Chinezen te praten overigens, want we spreken elkaars talen bepaald niet. En Engels is geen gemeengoed, to say the least.

What else can I say? Over een half uur komen we aan in Naushki. Dat is de grens naar Mongolie. Daar staan we uren stil. Eerst voor de controle door de Russen, dan 300 meter verder weer voor het Mongoolse douanecircus. We hebben net onze overgebleven Russische roebels overal verstopt: in etenswaren, verborgen jaszakken en in boeken. Je mag namelijk schijnbaar geen Russisch geld uitvoeren. Maar we zien geen kans om het nog op te maken. Het alternatief is inleveren bij mensen die het vervolgens in eigen zak steken en daar hebben we geen zin in. Het meeste geld heb ik bij het laatste station uitgegeven aan grote hoeveelheden chocolade, die ik in het weeshuis uit ga delen.

Ik stop nu even met tikken. Het vervolg komt over een paar dagen. Maar goed, daar merk je als lezer van dit stuk niks van. 🙂

Mongolie

Oke. Zondag 1 april. I ain’t kidding. We staan inmiddels stil bij het tweede station in Mongolie. En Mongolie is echt heel anders dan Rusland. Het land is heuvelachtig, zo niet bergachtig, maar heeft een erg vlakke ondergrond die bestaat uit aarde en steentjes. Het land is erg leeg, de huizen zijn vaak van steen (bakstenen( en zijn erg netjes. En heel. Wat heel wat is, nadat we in Rusland vooral vervallen gebouwen hebben gezien. In Rusland redeneren ze: als het ongeveer de lucht in gaat, dan is het een muur. Hier in Mongolie is een muur ook nog eens recht. Soms zie je een soort lemen ronde hutjes (ook bij de stadsgrenzen van hoofdstad Ulaan Baatar) voor de armste mensen. Die dingen zien er erg gaaf uit en zijn de traditionele woningen van Mongoliers.

Verder hebben we onze Russische roebels kunnen wisselen bij een meisje die Mongoolse Torgey verkocht. Zo heet de munteenheid hier. 2000 Torgey is onge
veer een dollar. Ook is de Russische, kale restauratiewagen vervangen voor een geweldig gedecoreerde Mongolische. Wat een fantastische wagen is dat! Bijna geheel uit hout gemaakt en dat volledig met de hand. Het personeel spreekt een aardig woordje Engels en het eten is geweldig. Zeker in vergelijking met het Russische non-voedsel. Een maaltijd kost ongeveer 5 dollar. Ik betaal het met plezier.

Er ligt nog steeds sneeuw en het is ijzig koud buiten, maar steeds grotere vlakten zijn al sneeuwvrij. Af en toe zien we koeien, pony’s, paarden en een soort herten lopen. Het tijdsverschil met Nederland is inmiddels opgelopen naar zes uur. Het is hier nu 12:37 uur. Vanavond rijden we Mongolie alweer uit (en dan komt er opnieuw een andere restauratiewagen??) en steken we de grens over naar China. Om 14:31 uur moeten we daar dan aankomen. En kan ik deze blogposting online zetten. 🙂

China

En inmiddels is het maandag 2 april en we zijn in China. Nadat we wederom enkele uren bij de grens moesten wachten -onder andere omdat het onderstel van de trein vervangen moest worden omdat de rails in Mongolie een andere breedte hebben dan in China- reden we vannacht China in. Bij zonsopgang bleek dat we de eindeloze woestijn hadden verlaten en inmiddels door het bergachtige, kale, droge en dorre China reden dat ik al van vorig jaar kende. Momenteel zijn we nog anderhalf uur van BeiJing af. De eerste stukken van de Chinese muur hebben we al gezien. En talloze grotere en kleinere stukken boerenland waarop ondanks de soms extreme droogte toch nog van alles wordt verbouwd. Ik vraag me af hoe lang nog, want veel sloot- en rivierbeddingen staan zelfs nu al droog, terwijl de sneeuw van de winter pas net gesmolten is!

Het wordt tijd voor een eind aan dit blog. De foto’s van Rusland en een paar van Mongolie staan er al bij, de rest komt ietsje later.

Al met al is de reis met de Transmongolie Express eigenlijk precies wat ik er van verwachtte: lang, maar niet superlang. Soms dagenlang hetzelfde landschap en daarna weer ietsje anders. Lege en verlaten stukken land, veel droogte, veel bergen en woestijn. Half vervallen dorpjes en industriesteden. Dat soort dingen. En aan boord van de trein kun je het zo leuk maken als je zelf wilt. Ik heb Adrian Mole, The Cappuccino Years gelezen, van Sue Townsend. En Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Ben nu bezig aan Lisey’s Story van Stephen King. En heb de films Supernova, Network en The Pentagon Papers gezien, evenals een aflevering van The Daily Show. Laptops zijn handig. En oh ja, ik heb natuurlijk heel veel gewonnen met pesten, backgammon, schaken en dammen. 🙂

En dan gaan we zometeen BeiJing maar eens in. Ik ben benieuwd of Isaac (Zhang Shi) ons zoals beloofd op staat te wachten op het station of niet. En morgen zie ik Chris, de Poolse Canadees met wie ik straks acht maanden in Montreal zit. 🙂