Uit: De Volkskrant op 21-08-2012.

Wat valt op in de verkiezingscampagne van 2012? Waar zitten de beste strategen, en hoe wordt er door wie gespind? In de rubriek Campaignwatch kijken we wekelijks door het oog van de expert naar de verkiezingscampagne in de aanloop naar 12 september. Vandaag: alle ballen op Roemer.

Marjolein Kampschreur, ‘digital public affairs’-strateeg bij Fleishman Hillard en in in het verleden betrokken bij de campagne van D66:
‘Roemer is de te kloppen man, dat zie je ook op de social media. Maar daar worden ook zijn zwakke punten genoemd. Is Roemer wel presidential genoeg? Is hij intelligent genoeg en, weet hij genoeg van economie? En kan hij Nederland goed vertegenwoordigen op het internationale toneel? Je ziet dat andere partijen hem hierop zullen aanvallen zodra het kan.’

‘Gisteren zoemde bijvoorbeeld #bakedpearsgate rond op Twitter. Een tweet over het slechte Engels van Roemer resulteerde in een flinke viral. hij sprak, zo ging het rond, zo slecht over de grens dat hij in steenkolenengels ‘en now we sit wit de baked pears’ (en nu zitten we met de gebakken peren) had gezegd tegen de verzamelde internationale pers.’

‘Zoals het bij Twitter gaat werd het bericht ook weer snel ontkracht. Door met name SP’ers werd een tweet rondgestuurd waarin het bewust gesprek met de internationale pers werd beschreven. Hieruit blijkt dat Roemer weet dat het Nederlandse gezegde over de gebakken peren lastig te vertalen is. Maar zo’n nuancering ligt niet lekker, en zal ook niet zoveel mensen bereiken als de het eerdere bericht. Mensen houden er nu eenmaal van om uitglijders rond te tweeten. Het heeft dus wel degelijk impact gehad en gezorgd voor een klein scheurtje in het vertrouwen in Roemer als premierskandidaat.’

Erik van Bruggen, partner bij campagnebureau BKB:
‘Het was leuk dat Roemer vorige week de campagne openbrak met zijn uitspraak over het niet betalen van de boete. Maar later deinsde hij toch wat terug, en dat verzwakte zijn positie meteen weer. Er lijkt bij de SP toch wat angst te zitten of ze de favorietenrol wel waar kunnen maken. De beschuldiging van Roemer dat de anderen hem zwart wilden maken riekte een beetje naar zelfmedelijden; en dat geeft geen goed beeld. De kiezer gaat zich dan afvragen of Roemer wel sterk genoeg is om tegen kritiek te kunnen. Want die gaat hij straks in de debatten zeker krijgen.’

‘Tot nu toe blijft Roemer steeds in een veilige omgeving; hij gaat niet in debat. Rutte en hij hebben zelfs met elkaar afgesproken dat ze pas laat met elkaar in debat gaan. Zo krijg je dus de situatie dat de expats in het buitenland nu al moeten stemmen, terwijl de campagne nog niet begonnen is.’

‘Ook Wilders is tot nu toe opvallend afwezig. Hij moet natuurlijk steeds een stapje verder gaan in zijn uitspraken om nog de aandacht te trekken. Zijn tweet over Badr Hari veroorzaakte al geen opschudding meer. Toch moeten we hem niet uitvlakken: bij de vorige verkiezingen waar hij aan meedeed kreeg hij steeds veel meer zetels van verwacht.’

‘Veel kiezers denken aan een stem op Rutte of Roemer, maar in het midden strijden veel partijen om de titel van het meest redelijke alternatief. Voor D66 liggen hier kansen om nog te groeien, denk ik. De middenpartijen zijn straks ongelooflijk belangrijk voor de nieuwe coalitie. Ik vraag me dan ook echt af het rechtse geluid van Rutte en zijn afwezigheid een slimme zet is. De PvdA rekent op de debatten, waar Samsom hoopt het verschil te maken. Ze gaan ervan uit dat Samsom beter in het debat is dan Roemer, maar of dat perse een voordeel is? Als mensen minder van Roemer verwachten dan hoeft hij ook minder te presteren. Dan zag je destijds ook in de strijd tussen George Bush en John Kerry in Amerika. Bush zei gewoon dat hij niet zo goed was in debatten. Daarmee win je al sympathie.’

Kirsten Verdel, bestuurskundige en in 2008 stafmedewerker van Barack Obama:
‘Zeker nu, in crisistijd, is het belangrijk dat kiezers weten wat de visie van een partij is. Daarom is het bizar dat Wilders, Roemer en Rutte weigeren morgenavond bij het eerste televisiedebat te zijn. Met name Roemer en Rutte blijven liever weg van tv-debatten, omdat ze daar relatief weinig controle hebben over hun boodschap. Daar kunnen tegenstanders immers tegen ze ingaan. Hun tactiek is slim, maar getuigt ook van minachting van de kiezer. Ik hoop dat de NOS vanavond drie lege stoelen neerzet. Dat is ook een boodschap.’

‘Hiermee hebben we een belangrijke campagnetactiek te pakken: controle over je boodschap. Dat kun je het makkelijkste doen door debatten en interviews te vermijden. Het geven van statements, al dan niet in de vorm van een persbericht, is veel veiliger. Obama deed dat in 2008 bijvoorbeeld ook: het laatste half jaar voor de verkiezingen gaf hij praktisch geen interviews, een truc die hij momenteel herhaalt.’

‘Achter de schermen is bij alle partijen hard gewerkt aan het formuleren van standaard antwoorden op de meest voorkomende vragen. Wat is het officiële antwoord op de vraag over het wel of niet afschaffen van de hypotheekrenteaftrek? Wat zeggen we als de crisis ter sprake komt?’

‘Menig partij probeert grappige of anderszins pakkende oneliners te formuleren op deze vragen. ‘U draait en u bent oneerlijk’ was ooit zo’n voorbereide oneliner van Balkenende, die hij tegen Wouter Bos gebruikte. Slim.’

‘Een professionaliseringsslag die in Nederland bij veel partijen nog gemaakt kan worden wat betreft die standaard formuleringen is het inzetten van ‘daily talking points’: elke dag stuurt de campagneleiding een mail naar alle partijprominenten die mogelijkerwijs in de media kunnen komen met daarin het thema van de dag en de antwoorden op de meest actuele vragen.’

‘Iedereen wordt geacht de formuleringen uit de mail te gebruiken en het altijd over het thema van de dag te hebben. Stel dat het dagthema ‘onderwijs’ is, maar je krijgt – bijvoorbeeld bij een tv-debat – een vraag over de oorlog in Afghanistan, dan ga je het dus hebben over het belang van goed onderwijs in Afghanistan. We zullen zien in hoeverre de partijleiders bij de tv-debatten in staat zijn op hun thema’s te blijven.’