Vandaag is de laatste dag in het klooster en dus op het platteland. Voor het eerst schoof ik aan bij het ontbijt (ik ontbijt nooit), omdat we afscheid zouden nemen van zuster Hao, die al vroeg weg moest voor een medisch examen in de stad. De zusters kregen Engelse lesboekjes, een Mens-Erger-Je-Niet spel en een foto cadeau. Wij op onze beurt kregen even later een groot vel met uitgeknipte diertekens en een aantal gebakken dieren cadeau. Klinkt vreemd, maar het was wel leuk. Alllemaal handwerk.

Het is nu 11:20 uur. Het weer is prettig en het enige wat we vandaag nog doen is een beetje opruimen. Morgen vertrekken we om 08:30 uur naar Houma, waar we twee dagen in een hotel verblijven waarna het volgende project begint. Voor mij is dat dus de drie weken weeshuis. Isaac, onze tolk, gaat daar ook heen. Net als Barbara, met wie ik de afgelopen drie weken op een kamer heb gezeten. Verder dus weer nieuwe mensen.

Ik vind persoonlijk dat we relatief weinig gewerkt hebben hier, maar het was daardoor ook wel erg relaxed. Behalve de brandende zon dan, die ons met name de eerste twee weken teisterde. Het platteland is bijna alles wat je ervan verwacht. Veel kleine kaveltjes, bijna alle arbeid gebeurt met de hand. De meeste mensen zijn arm en verbouwen vooral voor zichzelf. Er is elke dag een markt in de dorpskern, waar slechts lokaal eten voorhanden is. Eieren, tomaten, ui, boontjes, dat soort zaken. Geen ingeblikt eten, geen wortels, geen vis, nauwelijks vlees, geen kaas, heel af en toe een meloen. Dat soort zaken.

Het klooster waar we zaten is tegelijkertijd een soort sociale ontmoetingsplaats voor het halve dorp (het katholieke deel althans), een medisch noodcentrum en oogkliniek. De zusters zijn allen ook medisch geschoold. Het verbaasde mij dan ook dat ze in de tuin vorige week lange lijnen van infuzen ophingen die als loopdraad voor druivenplanten moeten dienen. De slangetjes die er hangen zijn namelijk gebruikt. En overal op de grond ?idden op het terrein waar elke dag al die kinderen, vaak blootvloets, spelen- lagen eveneens gebruikte naalden. Die heb ik zelf maar opgeruimd, om ongelukken te voorkomen. De zusters zouden toch beter moeten weten, zou je zeggen.

Maar terug naar het platteland: als je er met een bredere blik naar kijkt, dan zie je gewoon dat dit dorp op deze manier niet kan blijven bestaan in een waarschijnlijk nabije toekomst. De talloze kleine stukjes land zijn gewoon te arbeidsintensief en te verspreid om rendabel te kunnen blijven in een tijd waarin de landbouwproductie steeds sneller en meer gemoderniseerd wordt. Stukken land zullen (moeten?) worden herverdeeld, machinale bewerking zal ?and over hand?toenemen en dit zal grote werkloosheid tot gevolg hebben in dit soort dorpen. De toekomst voor de mensen hier zit vol met gevaren. Of uitdagingen, als je er op een andere manier naar kijkt.

Ik hoop dat de Chinese overheid hier goed over nagedacht heeft, anders zou die revolutie waar de communisten het altijd over hebben zomaar eens kunnen ontstaan. Want met een steeds grotere tweedeling tussen arm en rijk in China zijn de eerste kiemen voor sociale onvrede al gezaaid. En als de onderklasse (want die is er natuurlijk gewoon wel in dit op papier egalitaire China) dan ook nog eens in sociaal opzicht er op achteruit gaat en de werkloosheid toeneemt, dan is alles mogelijk.

Het is hopelijk te vroeg voor doemscenario’s, hoewel ik ze hier op termijn zeer reeel acht. We zullen het zien. Ik heb mijn hoop gevestigd op de Chinese vindingrijkheid en veerkracht.